ဆီးရီးယား လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မွု အစီရင္ခံစာ

 ဆီးရီးယား ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌ Pinheiro
ဆီးရီးယား နိုင္ငံ က ျပည္တြင္းစစ္ အျပင္ အိုင္အက္စ္ အစၥလမ္မစ္ နိုင္ငံ တပ္ဖြဲ႕ ရဲ့ အရပ္သား ျပည္သူေတြ အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မွု ေတြ ဟာ ဆိုးဝါး ထိတ္လန္႔ စဘြယ္ ေကာင္းၿပီး ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ အတြက္ ေသေက် ဒဏ္ရာ ရသူေတြ မ်ားျပားတဲ့ အေၾကာင္း ကုလသမဂၢ မွ လြတ္လပ္တဲ့ နိုင္ငံတကာ စုံစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ က အစီရင္ ခံစာ ထုတ္ျပန္ လိုက္ပါတယ္။

အဆိုပါ အစီရင္ခံစာ အတြက္ မ်က္ျမင္သက္ေသ ေတြ ကို ေရာ ရင္ဆိုင္ ခံစားရသူ ေပါင္း ၄၀၀ ေက်ာ္ နဲ႔ ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္းခန္း ျပဳၿပီး ထုတ္ျပန္တဲ့ အေၾကာင္း ဆီးရီးယား ဆိုင္ရာ စုံစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌ Paulo Sergio Pinheiro က ေျပာပါတယ္။

ဆီးရီးယား ျပည္သူ အေပါင္းဟာ စကားလုံးနဲ႔ ေဖၚျပလို႔ ပင္ မပီျပင္ နိုင္ေအာင္ အင္မတန္ ဆိုးရြားတဲ့ နာက်င္ခံစားမွု ေတြ ကို ၾကဳံေနရတဲ့ အေၾကာင္း၊ ဒီ အျငင္းပြားမွုႀကီး မွာ ပါဝင္ ပတ္သက္ တာနဲ႔ အမၽွ တိုးပြား ေနၾကတဲ့ လူေတြ ဟာလည္း ျပည္သူေတြ ကို သတ္ျဖတ္ရာမွာ တမင္သက္သက္ က်ဴးလြန္ ေနတဲ့ အသြင္ေဆာင္ေနၿပီး လူမွု ဘဝ ရဲ့ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ အေဆာက္ အအုံ ေတြ ကိုပါ ဖ်က္ဆီး ပစ္ ေနၾကတယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေနအိမ္ေတြ ေဆး႐ုံေတြ ေက်ာင္းေတြ ေစ်းေတြ နဲ႔ အစားအေသာက္ လုပ္ငန္းေတြ ကိုပါ ပ်က္စီးေစတဲ့ အတြက္ ထိတ္လန္႔ ေခ်ာက္ခ်ားမွု ေတြ နဲ႔ ဘဝ မလုံျခဳံေအာင္ တြန္းပို႔ ေနၾကတယ္ လို႔ ေျပာလိုက္ ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႔ ကုလ လုံျခဳေရး ေကာင္စီ အေနနဲ႔လည္း လူသားခ်င္းဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္ ေဖါက္ဖ်က္မွု ေတြ အေပၚမွာ ထိေရာက္တဲ့ အေရးယူ မွု ျပဳဖို႔ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆီးရီးယား အေရးကို ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ နည္း နဲ႔ ေျဖရွင္းေပး ပါတယ္ ဆိုတဲ့ နိုင္ငံ ေတြ ပင္ စစ္ဆင္ေရး ေတြ ကို ထပ္ခါ တလဲလဲ ျဖစ္ေန ေစတဲ့ အေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

တခါ အခု လာမယ့္ ေသာၾကာေန႔ ညသန္းေခါင္အခ်ိန္ က စၿပီး ဆီးရီးယားမွာ အပစ္အခတ္ေတြ ရပ္စဲေတာ့မယ္လို႔ အေမရိကန္နဲ႔ ႐ုရွားနိုင္ငံတို႔က ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာလိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားနဲ႔ ႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင္တို႔ ဖုန္းဆက္ စကား ေျပာခဲ့အၿပီးမွာ ဒီသေဘာတူခ်က္ကို ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာလိုက္တာပါ။

ဒါေပမဲ့ အဓိက ဂ်ီဟာ့ဒစ္စ္ လက္နက္ကိုင္ အုပ္စုႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ IS အစၥလာမစ္ နိုင္ငံ အဖြဲ႕နဲ႔ Al-Nusra တပ္ဉီးအဖြဲ႕တို႔ကေတာ့ ဒီသေဘာတူခ်က္ မွာ မပါဝင္ပါဘူး။ ဆီးရီးယား အဓိက အတိုက္အခံ ညြန္႔ေပါင္း အုပ္စုျဖစ္တဲ့ High Negotiations Committee ကေတာ့ ဒီသေဘာတူခ်က္ မွာ သူတို႔ ဘယ္လို ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတာ ဟာ ဆီးရီးယား အစိုးရနဲ႔ မဟာမိတ္ ေတြ က ၿမိဳ႕ေတြကို သိမ္းပိုက္ထားတာေတြ ကို ျပန္႐ုတ္သိမ္းေပးတာ၊ အက်ဥ္းသားေတြကို ျပန္လြတ္ေပးတာ၊ ဗုံးၾကဲ တိုက္ခိုက္ေနမွုေတြကို ရပ္ဆိုင္းတာ စတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေပၚမွာ မူတည္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

အခုလို အပစ္ရပ္ေရး သေဘာတူခ်က္ ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာခဲ့ ၿပီးၿပီးခ်င္း မွာပဲ ဆီးရီးယား သမၼတ ဘရွား အယ္လ္ အားဆာ့တ္ က ပါလီမန္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကို လာမယ့္ ဧၿပီလ မွာ က်င္းပမယ္ လို႔ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကား လိုက္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ပါလီမန္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကို လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ႏွစ္ က က်င္းပခဲ့တာပါ။

ဒီဇင္ဘာလတုန္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢ လုံျခဳံေရး ေကာင္စီရဲ့ ဆုံးျဖတ္ ျပဌာန္းခ်က္ထဲ မွာ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမွုေတြ လုပ္ၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ ၿပီးဆုံးမယ့္ အသြင္ ကူးေျပာင္းတဲ့ တႏွစ္ခြဲ တာ ကာလ အတြင္း ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြ က်င္းပေပး ဖို႔ ေတာင္းဆို ထား ပါတယ္။

BBC Burmese
http://www.bbc.com/burmese
..............
  ဆီးရီးယား ကော်မရှင် ဥက္ကဌ Pinheiro
ဆီးရီးယား နိုင်ငံ က ပြည်တွင်းစစ် အပြင် အိုင်အက်စ် အစ္စလမ်မစ် နိုင်ငံ တပ်ဖွဲ့ ရဲ့ အရပ်သား ပြည်သူတွေ အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်မှု တွေ ဟာ ဆိုးဝါး ထိတ်လန့် စဘွယ် ကောင်းပြီး ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အတွက် သေကျေ ဒဏ်ရာ ရသူတွေ များပြားတဲ့ အကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ မှ လွတ်လပ်တဲ့ နိုင်ငံတကာ စုံစမ်းရေး ကော်မရှင် က အစီရင် ခံစာ ထုတ်ပြန် လိုက်ပါတယ်။

အဆိုပါ အစီရင်ခံစာ အတွက် မျက်မြင်သက်သေ တွေ ကို ရော ရင်ဆိုင် ခံစားရသူ ပေါင်း ၄၀၀ ကျော် နဲ့ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခန်း ပြုပြီး ထုတ်ပြန်တဲ့ အကြောင်း ဆီးရီးယား ဆိုင်ရာ စုံစမ်းရေး ကော်မရှင် ဥက္ကဌ Paulo Sergio Pinheiro က ပြောပါတယ်။

ဆီးရီးယား ပြည်သူ အပေါင်းဟာ စကားလုံးနဲ့ ဖေါ်ပြလို့ ပင် မပီပြင် နိုင်အောင် အင်မတန် ဆိုးရွားတဲ့ နာကျင်ခံစားမှု တွေ ကို ကြုံနေရတဲ့ အကြောင်း၊ ဒီ အငြင်းပွားမှုကြီး မှာ ပါဝင် ပတ်သက် တာနဲ့ အမျှ တိုးပွား နေကြတဲ့ လူတွေ ဟာလည်း ပြည်သူတွေ ကို သတ်ဖြတ်ရာမှာ တမင်သက်သက် ကျူးလွန် နေတဲ့ အသွင်ဆောင်နေပြီး လူမှု ဘဝ ရဲ့ အရေးပါတဲ့ အခြေခံ အဆောက် အအုံ တွေ ကိုပါ ဖျက်ဆီး ပစ် နေကြတယ် လို့ ပြောပါတယ်။ အထူးသဖြင့် နေအိမ်တွေ ဆေးရုံတွေ ကျောင်းတွေ စျေးတွေ နဲ့ အစားအသောက် လုပ်ငန်းတွေ ကိုပါ ပျက်စီးစေတဲ့ အတွက် ထိတ်လန့် ချောက်ချားမှု တွေ နဲ့ ဘဝ မလုံခြုံအောင် တွန်းပို့ နေကြတယ် လို့ ပြောလိုက် ပါတယ်။

ဒါကြောင့်မို့ ကုလ လုံခြုရေး ကောင်စီ အနေနဲ့လည်း လူသားချင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန် ဖေါက်ဖျက်မှု တွေ အပေါ်မှာ ထိရောက်တဲ့ အရေးယူ မှု ပြုဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆီးရီးယား အရေးကို ငြိမ်းချမ်းတဲ့ နည်း နဲ့ ဖြေရှင်းပေး ပါတယ် ဆိုတဲ့ နိုင်ငံ တွေ ပင် စစ်ဆင်ရေး တွေ ကို ထပ်ခါ တလဲလဲ ဖြစ်နေ စေတဲ့ အကြောင်း အစီရင်ခံစာ မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။

တခါ အခု လာမယ့် သောကြာနေ့ ညသန်းခေါင်အချိန် က စပြီး ဆီးရီးယားမှာ အပစ်အခတ်တွေ ရပ်စဲတော့မယ်လို့ အမေရိကန်နဲ့ ရုရှားနိုင်ငံတို့က ထုတ်ဖော် ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ အမေရိကန် သမ္မတ အိုဘားမားနဲ့ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင်တို့ ဖုန်းဆက် စကား ပြောခဲ့အပြီးမှာ ဒီသဘောတူချက်ကို ထုတ်ဖော် ကြေညာလိုက်တာပါ။

ဒါပေမဲ့ အဓိက ဂျီဟာ့ဒစ်စ် လက်နက်ကိုင် အုပ်စုနှစ်ခုဖြစ်တဲ့ IS အစ္စလာမစ် နိုင်ငံ အဖွဲ့နဲ့ Al-Nusra တပ်ဉီးအဖွဲ့တို့ကတော့ ဒီသဘောတူချက် မှာ မပါဝင်ပါဘူး။ ဆီးရီးယား အဓိက အတိုက်အခံ ညွန့်ပေါင်း အုပ်စုဖြစ်တဲ့ High Negotiations Committee ကတော့ ဒီသဘောတူချက် မှာ သူတို့ ဘယ်လို ပါဝင် ဆောင်ရွက်မလဲဆိုတာ ဟာ ဆီးရီးယား အစိုးရနဲ့ မဟာမိတ် တွေ က မြို့တွေကို သိမ်းပိုက်ထားတာတွေ ကို ပြန်ရုတ်သိမ်းပေးတာ၊ အကျဉ်းသားတွေကို ပြန်လွတ်ပေးတာ၊ ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်နေမှုတွေကို ရပ်ဆိုင်းတာ စတဲ့ လုပ်ရပ်တွေပေါ်မှာ မူတည်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

အခုလို အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူချက် ထုတ်ဖော် ကြေညာခဲ့ ပြီးပြီးချင်း မှာပဲ ဆီးရီးယား သမ္မတ ဘရှား အယ်လ် အားဆာ့တ် က ပါလီမန် ရွေးကောက်ပွဲ ကို လာမယ့် ဧပြီလ မှာ ကျင်းပမယ် လို့ ထုတ်ဖော် ပြောကြား လိုက်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ပါလီမန် ရွေးကောက်ပွဲ ကို လွန်ခဲ့တဲ့ ၄နှစ် က ကျင်းပခဲ့တာပါ။

ဒီဇင်ဘာလတုန်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ် ပြဌာန်းချက်ထဲ မှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ လုပ်ပြီး ပြည်တွင်းစစ် ပြီးဆုံးမယ့် အသွင် ကူးပြောင်းတဲ့ တနှစ်ခွဲ တာ ကာလ အတွင်း ရွေးကောက်ပွဲ တွေ ကျင်းပပေး ဖို့ တောင်းဆို ထား ပါတယ်။

BBC Burmese
http://www.bbc.com/burmese
Share on Google Plus

About သတင္းစံုေပ်ာ္၀င္အိုးၾကီး

ကမၻာသတင္း၊ျမန္မာ့သတင္း ေပါင္းစံုကိုေရာသမေမႊေဖာ္ျပသြားမည့္
MP4 YoU (The Melting Pot For You)
    Blogger Comment
    Facebook Comment

0 comments:

Post a Comment